Ο ΕΦΙΑΛΤΗΣ ΤΩΝ ΔΑΝΕΙΩΝ

Μέσα στην οικονομική κρίση που ζούμε τις τελευταίες βδομάδες, ακουλουθεί ένα απόσπασμα απο το ενδιαφέρον ντοκυμαντερ του EΞΑΝΤΑ που είχε ασχοληθεί με το θέμα των δανείων. Το ντοκυμαντερ είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον και μην ξεχνάμε οτι προβλήθηκε το Μάιο του 2007, όπου όλοι λέγαμε ότι όλα κυλάνε…μια χαρά.

Οι αγοραστές χάνουν τα σπίτια τους καθώς δεν μπορούν να αποπληρώσουν τα στεγαστικά δάνεια που είχαν πάρει. Τους τα παίρνουν οι τράπεζες οι οποίες όμως δεν μπορούν να τα πουλήσουν καθώς η αγορά έχει καταστραφεί. Ήταν αυτές που έδωσαν δάνεια «με 0% προκαταβολή και 100% χρηματοδότηση», «χωρίς έλεγχο εισοδήματος, χωρίς ενοχλητικά δικαιολογητικά» όπως έλεγαν τα διαφημιστικά τους σποτ με τα οποία βομβάρδιζαν και μάγευαν τον κόσμο. Και ο κόσμος πείστηκε. Καμία άλλη κοινωνία δεν συνδύασε την απόκτηση μιας κατοικίας με την αναρρίχηση στον ταξικό ιστό και την καταξίωση, όσο η αμερικανική. Οι άνθρωποι αγόραζαν την είσοδό τους σε ένα κόσμο που ήξεραν από την αρχή πως δεν μπορούσαν να πληρώσουν, αλλά τους είχαν πει ότι μπορούσαν να τα καταφέρουν. Τα δάνεια αυτά ονομάστηκαν «τα δάνεια του ψεύτη», λέει γελώντας ο Τζιμ Ροκάκης, Διευθυντής του Δημόσιου Ταμείου του Κλίβελαντ, που κατάγεται από την Κρήτη.

Δεν το ήξεραν αυτό οι τράπεζες; Εξαπατήθηκαν; Φυσικά και όχι! Όλο αυτό γινόταν εις γνώσιν τους. Αλλά για ποιο λόγο οι τράπεζες να δανείζουν χρήματα σε ανθρώπους που ξέρουν από την αρχή ότι δεν θα τους τα δώσουν πίσω; Για ένα και μόνο λόγο: Για να βγάλουν περισσότερα χρήματα! Και τα χρήματα δεν θα έρχονταν από τα κατασχεμένα σπίτια, αλλά από το χρηματιστήριο! Μάλιστα, από το Χρηματιστήριο της Γουόλ Στρίτ! Με άλλα λόγια, από την στιγμή που οι τράπεζες κατάλαβαν ότι μπορούσαν να βγάλουν πάρα πολλά χρήματα δανείζοντας τον οποιονδήποτε, τότε το παιχνίδι έγινε «δάνεισε όσο περισσότερα μπορείς και μην ανησυχείς αν θα τα πάρεις πίσω».

Δείτε αυτόν τον πραγματικά πανέξυπνο τρόπο που βρήκε η αγορά χρήματος για να βγάλει περισσότερα κέρδη. Η τράπεζα που έχει γεμίσει με εκατομμύρια υποθήκες σπιτιών από τα δάνεια που έχει δώσει, ξεφορτώνεται τα δάνεια αμέσως. Πως; Ιδρύει μια offshore εταιρεία και της πουλάει τα δάνεια. Η offshore παίρνει τα δάνεια και τα κόβει σε εκατοντάδες επενδυτικά πακέτα-ομόλογα, όπου μέσω της Γουόλ Στρίτ αγοράζονται από επενδυτές σε όλο τον πλανήτη. Έτσι στην «παγκοσμιοποιημένη» εποχή μας, το δάνειο ενός αμερικανού πολίτη, μπορεί να βρίσκεται στα χέρια ενός επενδυτή απ' το Πεκίνο.

Η ασυδοσία της ανεξέλεγκτης αγοράς καταβρόχθισε πρώτα τους ίδιους τους δημιουργούς της. Και μετά ακολούθησε μια παγκόσμια χιονοστιβάδα. Η παγκόσμια ζημιά υπολογίζεται σε 1 τρις δολάρια.

Η Αμερικανική οικονομία, η μεγαλύτερη στον κόσμο και σε μεγάλο βαθμό το πρότυπο για τις οικονομίες όλου του πλανήτη, στηρίζεται στην υπερ-κατανάλωση, που αντιπροσωπεύει το 70% του αμερικανικού ΑΕΠ. Πρόκειται μάλιστα για μια κατανάλωση που προέρχεται από δανεισμό. Έτσι σήμερα, η ανάπτυξη της Αμερικής, της Ευρώπης και όλων των μεγάλων καπιταλιστικών χωρών, στηρίζεται στα χρέη που έχουν οι ιδιώτες, στα χρέη που συσσωρεύονται από τις πιστωτικές κάρτες, τα καταναλωτικά και τα στεγαστικά δάνεια. Μέσω του δανεισμού, επιχειρείται να τονωθεί η αγορά και να αυξηθεί η κατανάλωση, ενώ συχνά ένα αίσθημα ευημερίας διαχέεται μεταξύ των καταναλωτών.

Αφού λοιπόν η αγορά πρέπει να κινηθεί, αλλά χρήματα δεν υπάρχουν στους καταναλωτές και χρήματα δεν προσφέρεται κανένας να τους δώσει αυξάνοντας λιγάκι τους μισθούς ή φροντίζοντας να μειωθεί η ανεργία, εφευρέθηκε η λύση του δανεισμού. Δανείζοντας τους καταναλωτές και το ισχυρότατο τραπεζικό κεφάλαιο θα έχει κέρδη, αλλά και η αγορά θα κινηθεί με τα δανεικά των καταναλωτών, οπότε θα έχουν κέρδη και κάποιοι απ' τους υπόλοιπους. Οι οικονομίες όμως που στηρίζονται στον υπερβολικό δανεισμό, είναι φανερό ότι ευθύς εξ αρχής βρίσκονται μπροστά σε ένα μεγάλο πρόβλημα. Ανά πάσα στιγμή, από μια αναποδιά (πχ μια αναγκαστική αύξηση των επιτοκίων), μπορεί να καταρρεύσουν, ενώ οι πολίτες ζουν υπό το καθεστώς μιας διαρκούς ανασφάλειας (πχ να τους πάρουν το σπίτι).

Στην Ελλάδα, η τιτλοποίηση των δανείων εμφανίσθηκε πρόσφατα, επεκτείνεται όμως ταχύτατα φτάνοντας στο 6,74% το 2007. Η καλούμενη «απελευθέρωση της καταναλωτικής πίστης» και η μείωση των επιτοκίων χορηγήσεων οδήγησαν στη χώρα μας στην ραγδαία αύξηση του δανεισμού των νοικοκυριών. Τα στεγαστικά δάνεια από 3,6 δισ. ευρώ το 1995 υπερβαίνουν τα 62 δισ. ευρώ σήμερα, δηλαδή αυξήθηκαν κατά σχεδόν 1.800%! Αντίστοιχα, τα καταναλωτικά δάνεια από 1,2 δισ. ευρώ το 1995 υπερβαίνουν σήμερα τα 27 δισ. ευρώ, δηλαδή αυξήθηκαν κατά 2.250%!! Η επέκταση της τιτλοποίησης των δανείων ενέχει κινδύνους για το χρηματοπιστωτικό σύστημα, καθώς και για ολόκληρη την οικονομία. Στους κινδύνους αυτούς, εκτός των άλλων, συμπεριλαμβάνεται και το βαρύ κοινωνικό κόστος που προκύπτει από τη διαρκή ανασφάλεια των ανθρώπων που διαρκώς ανησυχούν για το που θα βρουν τα χρήματα για τις δόσεις των δανείων ή για το αν θα τους πάρει η τράπεζα το σπίτι.

Είναι ευρύτατα γνωστό ότι στην Ελλάδα, ένα μέρος των δανείων, ειδικά των επισκευαστικών που έχουν σχετικά χαμηλότερα επιτόκια, χρησιμοποιείται από αρκετούς για να καλυφθούν άλλα δάνεια που πήραν προηγουμένως (πχ χρέη πιστωτικών καρτών, καταναλωτικών δανείων κλπ). Άλλωστε και εδώ, ολοένα αυξάνεται το ποσοστό αυτών που δεν μπορούν να πληρώσουν τις δόσεις των δανείων τους. Το 2007 τα «μη εξυπηρετούμενα δάνεια» αντιστοιχούσαν σε περίπου 10 δισ. ευρώ (τα 5,8 δισ. ευρώ αφορούν στην επιχειρηματική πίστη). Επίσης, το 10% των δανείων των τραπεζών παρουσίαζαν καθυστέρηση. Και επρόκειτο περισσότερο για δάνεια που θεωρούνται «ασφαλή» και συνήθως εξοφλούνται.
ΑΠΟ ΤΟ http://thivablog.blogspot.com/2008/10/blog-post_4124.html